Strumień Jastrząbka

W Lanckoronie od jesieni 2015 roku, w ramach projektu Klubu Gaja „Zaadoptuj rzekę”, dzięki dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, realizowana była inicjatywa obywatelska pod nazwą „Wdrożenie nad strumieniem Jastrząbka, przykładowych, alternatywnych i proekologicznych sposobów uprawy łąki, pola, sadu i ogrodu z wykorzystaniem mikroretencji”. Polegała ona na założeniu sadu ze starymi odmianami drzew i tradycyjnego ogrodu warzywnego oraz na przygotowania pola pod uprawy ekologiczne i wzbogaceniu różnorodności biologicznej łąki. Przygotowano także model mikroretencji z użyciem pomp Archimedesa. Inicjatywa prowadzona była w gospodarstwie „Pod Rogalem” przez  Stowarzyszenie „Na bursztynowym szlaku” oraz gospodarzy tego gospodarstwa.  


Program

Zaadoptuj rzekę

Badania wody

Brak badań

Działania

Działanie 2016-12-28 Ilość uczestników: 50

Wdrożenie nad strumieniem Jastrząbka, przykładowych, alternatywnych i proekologicznych sposobów uprawy łąki, pola, sadu i ogrodu z wykorzystaniem mikroretencji

W ramach tej inicjatywy zrealizowano następujące działania:

1.         Przygotowanie i przeprowadzenie w IV kwartale 2015 prac porządkowych i przygotowawczych do nasadzeń w gospodarstwie „Pod Rogalem” Lanckorona 344 przy udziale społeczności lokalnej pod ogród, sad i pasy zadrzewień.

2.         Zakup 100 sztuk sadzonek krzewów i drzew na pasy śródpolne oraz ich sadzenie przy udziale społeczności lokalnej w gospodarstwie „Pod Rogalem” w IV kw. 2016.

3.         Zakup 30 sztuk sadzonek drzew i krzewów owocowych starych, lokalnych odmian oraz ich sadzenie przy udziale społeczności w gospodarstwie „Pod Rogalem” w IV kw. 2016.

4.         Przygotowanie w gospodarstwie „Pod Rogalem” w II kw. 2016 r. pola o łącznej powierzchni 0, 5 ha pod obsianie go lucerną oraz łubinem i obsianie tego pola przy udziale społeczności lokalnej.

5.         Przeprowadzenie w gospodarstwie „Pod Rogalem” w II kw. 2016 r. przy udziale społeczności lokalnej pielęgnacji łąki i wykonanie dosiewki nasionami traw i kwiatów łąkowych na 1 ha.

6.         Zakupiono materiały niezbędne do budowy systemu mikroretencji do nawadniania ogrodu z wykorzystaniem 2 śrub Archimedesa do pompowania wody. Z zakupionych materiałów wykonano w II i III Kw. 2016, w gospodarstwie „Pod Rogalem”, montaż systemu mikroretencji do nawadniania ogrodu - śruby Archimedesa.

7.         W II kw. 2016 zakupiono materiały do przygotowania ogrodu oraz obsiania i obsadzenia go. Prace przeprowadzono w gospodarstwie „Pod Rogalem”, przy udziale społeczności, w II i III kwartale 2016. W tym czasie przeprowadzono także pielęgnację nasadzeń oraz obsiano łąkę trawą typu „Łąka kwietna”.

8.         W lipcu 2016 w gospodarstwie „Pod Rogalem” prowadzono zajęcia z tworzenia gry terenowej oraz naturalnych przestrzeni do zabaw i edukacji w powiązaniu z polem, ogrodem, sadem, łąką i strumieniem. W zajęciach tych uczestniczyło 25 studentek i studentów architektury z Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego.

9.         W III kw. 2016 przygotowano akcesoria i tablice do dydaktycznej gry terenowej „Gra o wodę”. Gra służyć ma potrzymaniu inicjatywy. Będzie ona jednym z elementów programu proponowanego przez gospodarstwo „Pod Rogalem”. Goście odwiedzający gospodarstwo „Pod Rogalem” poprzez dydaktyczną grę terenową mogą zapoznać się z alternatywnymi sposobami upraw ziemi, sadu, ogrodu.

10.     Świętowanie na polu – w dniu 7 października 2016 w gospodarstwie „Pod Rogalem” przeprowadzono tradycyjne spotkanie po pracach polowych z udziałem mieszkańców gminy, uczennic, uczniów i nauczycielek ze Szkoły Podstawowej w Jastrzębi oraz przedstawicieli samorządu gminnego i powiatowego. Uczestnikom spotkania opowiedziano przebieg realizacji inicjatyw oraz przedstawiono im korzyści z wdrożenia alternatywnych rozwiązań w gospodarstwie. Wszyscy obecni na spotkaniu zostali zaproszeni do udziału w terenowej grze edukacyjnej „Gra o wodę”. Spotkanie zakończyło się wspólnym poczęstunkiem oraz podsumowaniem. Uczestnicy spotkania wyrazili chęć dalszego uczestnictwa w realizacji kolejnych etapów inicjatywy.

 

Z dotychczasowej realizacji inicjatywy wynikają następujące wnioski:

 

1.         Inicjatywę wsparło i czynnie uczestniczyło w jej realizacji 70 osób. Byli to głównie głównie uczniowie szkoły podstawowej i studenci.

2.         Ze względu na występowanie długich okresów suszy przeplatanych przeważnie krótkotrwałymi i intensywnymi opadami deszczu, należy zwrócić większą uwagę na gromadzenie wody opadowej. W przypadku naszej inicjatywy wymaga to zwiększenia możliwości zatrzymywania wody opadowej i kontynuowania  prac nad różnymi formami retencji, np. takimi, które stosowane są w ogrodnictwie i rolnictwie permakulturowym. Przewiduje się zaproszenie do współpracy w tym obszarze przedstawicieli Instytutu Inżynierii i Gospodarki Wodnej Politechniki Krakowskiej oraz Instytutu Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego.  

3.         W 2016 roku w porównaniu z rokiem 2015 zwiększyła się w gminie Lanckorona powierzchnia odłogowanych pół i łąk. Grozi to powiększaniem się terenów ulegających zachwaszczeniu i zakrzaczeniu a w konsekwencji ograniczeniem bioróżnorodności i zmianami w krajobrazie. Już teraz wiele szlaków turystycznych wytyczonych po polnych drogach jest trudno dostępnych dla turystów pieszych i prawie niedostępnych dla turystyki rowerowej. Skłania to do podjęcia działań na rzecz przywracania pól i łąk do kultury rolnej oraz do szukania różnorodnych form ich wykorzystania. Autorzy inicjatywy przygotowują się do podjęcia w tym obszarze współpracy z Uniwersytetem Przyrodniczym w Krakowie oraz z Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Oddział w Krakowie. Problem, o którym tu mowa, nie dotyczy tylko gminy Lanckorona. Jest on zauważalny na większości terenów podgórskich i górskich oraz w regionach o dużym rozdrobnieniu rolniczym i słabszej bonitacji gleb.

4.        
Uczniowie oraz studenci zainteresowani są udziałem w nasadzeniach oraz w pracach
związanych z pielęgnacją upraw i przygotowywaniem urządzeń do mikroretnecji.
Daje to szanse na rozwijanie inicjatywy przy współpracy ze szkołami i
uczelniami.
 
Szczegóły